Pierwszy ułan II Rzeczypospolitej-cz.1

W swoich opowieściach biograficznych sięgałem do postaci odgrywających ważna rolę w historii Polski. Dzisiaj pozwolę sobie wspomnieć niewątpliwie najbarwniejszą postać II Rzeczypospolitej, w powszechnym odbiorze wielce zakłamywaną. Zarówno przez komunistów i popłuczyny po nich, jak i antysanacyjnych publicystów, zarówno krajowych, jak i emigracyjnych. Czyli mowa będzie o generale Bolesławie Wieniawie – Długoszowskim.

Urodził się 22 lipca 1881we wsi Maksymówka niedaleko Stanisławowa. Jego rodzicami byli Bolesław herbu Wieniawa oraz Józefa z domu Struszkiewicz. Dzieciństwo spędził w majątku Bobowa, dokąd kilka lat po jego urodzeniu przenieśli się rodzice. Edukacje rozpoczął we Lwowie, lecz z kilku gimnazjów został usunięty z przyczyn dyscyplinarnych. Jak sam później zauważył, od dziecka miał nieokiełznany temperament i niesforny charakter. Sam poprosił o umieszczenie go w znanym z surowej dyscypliny gimnazjum oo. Jezuitów w Chyrowie. Ale przecenił swoje możliwości i z tej szkoły uciekł. Ostatecznie maturę zdał w Nowym Sączu w roku 1900 jako ekstern.

Ojciec domagał się, aby ukończył jakieś „konkretne” studia. Ponieważ do rachunków zawsze czuł awersję, Politechnika Lwowska z definicji nie wchodziła w grę. Prawo też nigdy go nie pociągało, więc ostatecznie zdecydował się na Wydział Lekarski Uniwersytetu Jana Kazimierza. Dyplom doktora wszechnauk medycznych uzyskał w roku 1906, i to z wyróżnieniem, co być może zaskoczy niektórych Czytelników. We Lwowie, jako stolicy Galicji, koncentrowało się wówczas życie kulturalne tej prowincji Austro-Węgier. Długoszowski poznał tam tak znane osoby, jak Stanisław Wyspiański, Jan Kasprowicz, Kornel Makuszyński, Stanisław Przybyszewski czy Tadeusz Miciński. W świetle późniejszej czarnej legendy Wieniawy zabrzmi to mało wiarygodnie, ale w tych latach nawet w gronie artystów nie pił alkoholu.

Początkowo zaręczony był z Maria Balasits, córką rektora Uniwersytetu Jana Kazimierza. Zaręczyny te zostały zerwane, gdy poznał śpiewaczkę operową Stefanię Calvas, z którą wziął ślub 20 września 1906. Przez dwa lata po ślubie państwo Długoszowscy prowadzili raczej mieszczański tryb życia. Stefania kończyła studia w konserwatorium, chcąc następnie pobierać  Paryżu nauki u światowej sławy basa Edwarda Reszke, zaś Bolesław był asystentem profesora okulistyki. Ale ostatecznie, z krótkim postojem w Berlinie, trafili do Paryża. Wieniawa by nie tracić kontaktu z zawodem, został wolnym słuchaczem Sorbony, podejmując jednocześnie studia malarskie. Wkrótce z nich zrezygnował, widząc u siebie brak talentu. I swoje zamiłowania artystyczne skoncentrował na literaturze, pisząc wiersze i przekładając poezję.

W Paryżu nasz bohater ostatecznie wziął rozbrat z abstynencją, stając się miłośnikiem koniaku. Zaczął też kłaść podwaliny pod swoją późniejsza legendę niepoprawnego Casanovy. Poza działalnością artystyczną (był współzałożycielem Towarzystwa Artystów Polskich), pochłonęła go też nowa pasja. W roku 1913 przystąpił do paryskiego oddziału Związku Strzeleckiego. Tak jak i wcześniej studia medyczne (uwieńczone dyplomem z odznaczeniem), tak teraz i takie sprawy jak ćwiczenia i regulaminy wojskowe, Długoszowski traktował bardzo serio. Co u znajomych, znających go ze sfer cyganerii artystycznej, budziło wielkie zdziwienie.

W lutym 1914 paryski oddział Związku wizytował Józef Piłsudski. Wieniawa został przez niego oczarowany i uległ jego magii, która miała trwać do końca życia. Marszałka i jego. W liście do rodziny napisał wtedy „jestem żołnierzem, znalazłem Wodza”.

Wkrótce wyjechał do Krakowa odbyć przeszkolenie w „Strzelcu”. Przedtem wraz z żoną podjęli decyzję o rozstaniu się. Rozwód wzięli w sposób kulturalny, w przyjaznej atmosferze, bez kłótni.

W Krakowie Długoszowski traktujący ćwiczenia wojskowe z najwyższą powagą i wykonujący swoje nowe obowiązki bardzo skrupulatnie, znalazł czas na nawiązanie romansu ze znana aktorką Heleną Sulimą. Była ona pod tak wielkim urokiem bohatera tej opowieści, że gotowa była nawet na porzucenie sceny, gdyby Bolesław ją o to poprosił. Tuż przed wybuchem wojny, tak jak i inni przyszli legioniści, Długoszowski przyjął pochodzący oczywiście od jego herbu pseudonim „Wieniawa”. A 6 sierpnia 1914 wyruszył z Oleandrów i w składzie Pierwszej Kompanii Kadrowej przekroczył granicę zaboru rosyjskiego. Służba w piechocie nie dawała mu jednak pełnej satysfakcji i po zdobyciu wierzchowca dołączył jako dziesiąty ułan do słynnego patrolu rotmistrza Beliny-Prażmowskiego.

Poza wielką odwagą i nie mniejszymi zdolnościami organizatorskimi, o czym jeszcze napiszę, Wieniawa zasłynął swoim talentem do tworzenia piosenek wojskowych. Niestety niemal żadna nie dotrwała do naszych czasów, bowiem ogłoszenie ich drukiem wedle ówczesnych standardów przyzwoitości, zdecydowanie nie wchodziło w grę. Sam Józef Piłsudski wspominał, że pewnego dnia, będąc pod dobrą datą, oficerowie wypisali na kartce wszystkie znane sobie nieprzyzwoite wyrazy i ten spis wręczyli Wieniawie. A on nazajutrz przeczytał im tekst piosenki. Nie brakowało żadnego.

Ciąg dalszy nastąpi.

Stary Niedźwiedź