Kilka uwag o historii Polski - cz.I

W dyskusji pod postem Czcigodnej Flavii poświęconym Powstaniu Warszawskiemu, Czcigodny Juggler zadał mi niezmierne ważne pytanie. Brzmi ono:

Szanowny Stary Niedźwiedziu,jeśli taki obraz historii Polski chcesz przedstawiać jako jedynie prawdziwy,to jakim moralnym prawem domagasz się od współczesnych Polaków szacunku do tradycji,do korzeni,do polskiej kultury i do ich własnych przodków.Nie mówiąc już o tym,że wymagasz od nich troski o przyszłość kraju, do którego przeszłości ,z niepojętym dla mnie zapałem, odbierasz im wszelki szacunek.

Odpowiedź na tak istotne pytanie przekracza zwyczajowe ramy wypowiedzi w dyskusji pod postem więc postanowiłem udzielić jej na "Antysocjalu". Gdzie dodatkowo nie grozi wcinanie się do dyskusji trolli pokroju cioty prowokatorki czy narkomana kryminalisty.

Historię swojej ojczyzny dzielę na trzy fazy. Mozolnego wzrostu, niedokończonych symfonii oraz z pieca na łeb. Dziś pozwolę sobie przedstawić garść moich opinii o niektórych władcach tej pierwszej.

Początek polskiej państwowości to rzecz jasna Mieszko Pierwszy. Bez jego akcji zjednoczenia części plemion Słowian Zachodnich we wspólnym organizmie państwowym i przyjęcia chrztu, trzymający się swoich graniastych bożków Polanie, Ślężanie czy Wiślanie, skończyliby tak jak Wieleci czy Obodrzyce. Czyli ludzie bez własnego państwa a nawet języka. Co wypada przypomnieć różnym blefującym bajarzom, gołosłownie plotącym duby smalone o cudownym pogańskim raju, brutalnie zniszczonym przez chrześcijaństwo  

Syn Mieszka Bolesław też godzien jest wielkiego szacunku. Potrafił odeprzeć atak już nie jednego z margarabiów lecz cesarza Henryka II, prowadził aktywną politykę względem Rusi Kijowskiej, korzystając z chwilowego zamieszania na terenie Cesarstwa koronował się na króla stwarzając niezwykle ważny precedens. Pozostawił po sobie państwo poszerzone o Milsko i Łużyce (formalnie będące lennem cesarskim), Grody Czerwieńskie i Morawy, niektóre źródła wspominają też o Słowacji. Można dyskutować czy i jemu nie należał się przydomek "wielki" , bez wątpienia był to jeden z dwóch najwybitniejszych królów z dynastii Piastów.

O Mieszku Lambercie, synu Bolesława Chrobrego, podręczniki szkolne mówią niewiele. Ograniczając się do wzmianek iż utracił koronę królewską a po jego śmierci nastąpiły zanik struktur państwa, recydywa pogaństwa i spustoszenie kraju po najeździe czeskiego księcia Brzetysława, połączone z utratą Śląska. Muszę zatem dopowiedzieć że utrata korony królewskiej była efektem pierwszego w naszych dziejach współdziałania militarnego Niemiec, Czech i Rusi Kijowskiej. Zaś wygnany Mieszko po powrocie z czeskiej niewoli w roku 1032 potrafił już jako książę do czasu swojej śmierci dwa lata później ponownie zjednoczyć podzielone na trzy dzielnice państwo pozostawiając je terytorialnie w stanie w jakim znajdowało się w chwili śmierci Mieszka Pierwszego. 

Jego syn Kazimierz, słusznie zwany Odnowicielem, dokonał rzeczy wielkiej. W spustoszonym i targanym pogańską rewoltą kraju przemyślanymi działaniami opanował Małopolskę i Wielkopolskę a następnie zdobył Mazowsze które w międzyczasie stało się państwem Miecława, byłego cześnika jego ojca. Doczekał się chwili gdy stosunki Czech z cesarzem były w takim stanie iż Kazimierz mógł bezkarnie odbić utracony Śląsk. Spod piastowskiej kurateli, w stosunku do państwa Mieszka Pierwszego, wymknęli się jedynie Pomorzanie.

O Bolesławie Krzywoustym uczą w szkołach stosunkowo dużo więc każdy z Szanownych Czytelników wie o zdobyciu Kołobrzegu, przyłączeniu Pomorza, obronie Głogowa i zwycięstwie na Psim Polu. W moich oczach nie mniejszym powodem do chwały jest umiejętnośc uniknięcia klęski i zjazd w Merseburgu w roku 1135.

Bolesław niefortunnie wmieszał się w walki dynastyczne na Węgrzech czego wynikiem była przegrana bitwa nad rzeką Sajo w roku 1132 z armią węgiersko - czesko - niemiecką i ciężkie straty podczas odwrotu do Polski. W tej sytuacji Bolesław "grał na czas", którego nie zmarnował poprawiając w międzyczasie swoją pozycję. Ale koniec końców złożył w Merseburgu hołd cesarzowi Lotarowi III. Co na tym zyskał? Uznanie praw Polski do Pomorza oraz zwierzchnictwa arcybiskupstwa gnieźnieńskiego nad wszystkimi istniejącymi diecezjami polskimi oraz tymi których powstanie na Pomorzu było w fazie projektów. W sprawach napięć polsko - czeskich udało się nakłonić cesarza na odłożenie werdyktu na nieokreśloną przyszłość. Nie wspomnę już o takim drobiazgu jak uniknięcie najazdu koalicji niemiecko - węgiersko - czeskiej. Bo Bolesławe Krzywousty potrafił wyciągnąć naukę z tego co spotkało jego pradziada Mieszka II. Jaka szkoda że umiejętność wyciągania wniosków z własnych i cudzych doświadczeń stała w Polsce w dwunastym wieku zdecydowanie wyżej niż w osiemnastym czy dziewiętnastym.

Ciąg dalszy nastąpi.

Stary Niedźwiedź