Pyszałek kontra walczaki

Minęła właśnie 153 rocznica wybuchu Powstania Styczniowego. Jak wszystkim  Szanownym Czytelnikom wiadomo, redakcja ocenia politykę i historię z punktu widzenia „księgowych”, jak ludzi myślących logicznie, zdolnych do chwili refleksji i zimnego bilansu zysków i strat nazywają romantyczne bałwany, całkowicie bezużytecznie, ale za to z wielkim hukiem bijące w przeszkody sztuczne i naturalne.
Wszyscy wiedzą iż po pierwszym wielkim narodowym fajerwerku, czyli po Insurekcji Kościuszkowskiej, Rzeczpospolita Polska zniknęła z mapy Europy. Warto na chwilę zatrzymać się nad efektami drugiego, wywołanego przez stu sześćdziesięciu młokosów, biegających z karabinami po Warszawie i szukających JAKIEGOŚ generała, który by ich „poprowadził na Moskali”. Musiał być koniecznie generał. A gdy mający takiego pecha, że się na niego napatoczyli, odmawiał im, był zabijany i szukano następnego. Wzniecone w ten sposób Powstanie Listopadowe, przyniosło sprawie polskiej gigantyczne korzyści. W końcu powstało tyle wspaniałych dzieł literatury romantycznej. Których przesłanie jest niemożliwe do zrozumienia dla czytelników innych narodowości, nie trutych od dziecka toksyną kultu seppuku. A że przy okazji

• zlikwidowano konstytucję i parlament Królestwa Polskiego oraz polskie wojsko i polski system monetarny
• w  sądownictwie zaczął obowiązywać rosyjski kodeks karny
• rozpoczął się proces rusyfikacji szkolnictwa i administracji
• zlikwidowano Uniwersytet Warszawski
• uczestników powstania karano zsyłkami i wyrokami wieloletniego więzienia
• majątki tychże uczestników oraz emigrantów skonfiskowano
• wprowadzono wysokie cła na produkty polskie wwożone do Rosji, przy humorystycznie niskich na rosyjskie produkty wwożone do Kongresówki

to już sprawy trzeciorzędne dla „walczaków”. Uważających , że Polacy zawsze powinni WALCZYĆ, WALCZYĆ oraz WALCZYĆ. Nieistotne, czy za wolność "waszą", czy za "naszą". A efekty tejże walki nie mają jakiegokolwiek znaczenia, interesować się tym mogą jedynie jakieś godne pogardy liczykrupy.
Awantury „Wiosny Ludów” szczęśliwie Kongresówkę ominęły, Wojna Krymska chwalić Boga też nie stała się okazją do odegrania przez Polaków roli francuskich i brytyjskich użytecznych idiotów. Ale co się odwlecze, to nie uciecze. Rewolucyjne wrzenie rozpoczęło się na przełomie lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych dziewiętnastego stulecia. I wtedy na arenie pojawił się chyba najbardziej kontrowersyjny polityk w historii Polski, czyli margrabia Aleksander Wielopolski.
Swój unikalny w gronie polskiej arystokracji tytuł odziedziczył wraz z ordynacją pińczowską po rodzie Myszkowskich, którzy uzyskali go od papieża Klemensa VIII. W roku 1846, będąc pod wrażeniem rzezi szlachty galicyjskiej, której dokonała chłopska tłuszcza, kierowana przez austriackich agentów pokroju Jakuba Szeli, po raz pierwszy wkroczył na arenę polityczną. Opublikował wówczas „List szlachcica polskiego do ks. Metternicha” sugerujący oparcie polityki polskiej o Cesarstwo Rosyjskie, jako przeciwwagę dla wrogich wtedy Polakom zarówno Królestwa Prus, jak i Cesarstwa Austriackiego. Oferta ta nie spotkała się z żadnym odzewem ze strony cara Mikołaja I. Przypomniał sobie o niej dopiero jego następca Aleksander II i w roku 1861, kiedy wrzenie w Królestwie Polskim trwało już na dobre, Wielopolski został mianowany dyrektorem Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Sprawując tę funkcję, zaczął ograniczać samowolę rosyjskich urzędników i zastępować ich Polakami. Opracował też plan znaczącego zwiększenia liczby polskich szkół podstawowych i średnich. Z drugiej strony był autorem „Ustawy o zbiegowiskach”, która po zatwierdzeniu przez gubernatora księcia Michaiła Gorczakowa stała się, przynajmniej zdaniem wielu historyków, podstawą prawną do ostrzelania przez wojsko demonstrantów na Placu Zamkowym 8 kwietnia 1861, w wyniku czego zginęło około stu demonstrantów. Należy tu jednak przypomnieć, że w prawie wszystkich krajach dziewiętnastowiecznej Europy, strzelanie przez wojsko do demonstrantów zdarzało się znowu nie tak rzadko, a do prawnej „podkładki” nikt wówczas nie przywiązywał nadmiernej wagi.
W wyniku sporów z rosyjską administracją ustąpił ze stanowiska i jesienią wyjechał do Petersburga. Udało mu się zdobyć aprobatę dworu dla swojej polityki ograniczonych reform, jako remedium na gorącą atmosferę polityczną w Kongresówce. Do Warszawy wrócił w czerwcu 1862, obejmując stanowisko naczelnika rządu cywilnego Królestwa Polskiego. Wiedząc że o przywróceniu stanu prawnego sprzed Powstania Listopadowego nie ma co marzyć, próbował zrobić to, co uważał za wykonalne. Kontynuował rozbudowę polskiego szkolnictwa, utworzył Szkołę Główną, będącą do facto uniwersytetem, wprowadził ustawę o samorządzie terytorialnym, będącą istotnym krokiem w dobrą stronę. Oczynszował też chłopów, Żydzi uzyskali prawa obywatelskie. Ale w zamian za to żądał od Polaków uznania status quo i zaprzestania działań konspiracyjnych. Stronnictwo „białych” zaproponowało mu współpracę, ale z tej oferty nie skorzystał. W efekcie Rosjanie nienawidzili go za przeprowadzone reformy, zaś Polacy za pychę i brak chęci do dialogu nawet z siłami umiarkowanymi, co zostało odebrane jako przejaw niesłychanej arogancji. „Czerwoni” dokonali w roku 1862 dwóch prób zamachu na jego życie.
Ale największym błędem Wielopolskiego była próba ugaszenia ognia benzyną, czyli zarządzona w styczniu „branka” do wojska osób uznanych za aktywnych lub potencjalnych rewolucjonistów. Co stało się bezpośrednim powodem rozpoczęcia Powstania Styczniowego.
Ponieważ nie udało się go stłumić w kilka tygodni, Wielopolski utracił zaufanie Aleksandra II. Został zdymisjonowany w lipcu 1863. Wyjechał do Drezna, gdzie spędził resztę życia, nie przejawiając jakiejkolwiek aktywności politycznej.
Najbardziej krewkie walczaki stawiają go w jednym rzędzie z Hieronimem Radziejowskim i Ksawerym Branickim. I tu mamy dla nich niemiłą niespodziankę. Marszalek Józef Piłsudski, cieszący się w tym gronie uwielbieniem, podczas wygłoszonego w roku 1924 odczytu o Powstaniu Styczniowym, powiedział:
„Wielkości, gdzie twoje imię? Największe imię to margrabia! Chciałem go kochać za wielkość, bo miał on dumę swojego narodu.” („Rok 1863” – broszurowa edycja odczytu z 20 stycznia 1924 r., cyt. za: „Józef Piłsudski – myśli, mowy i rozkazy”, red. B. Urbankowski, Warszawa 1989, s. 105 – 106).
Ale to nie nasz problem. Bowiem najbliższa jest nam ocena Normana Daviesa, który ma ten luksus, że nie jest obciążony bagażem ideowych wojenek polsko - polskich. Napisał:
„[…] był przeświadczony, że jest jedynym człowiekiem na świecie, który za pomocą wprowadzonych we właściwym czasie reform i przemocy potrafi zrekompensować wady swoich rodaków.” (cyt. za N. Davies, „Boże igrzysko”, Kraków 1996,T – II, s. 383).
A co osiągnęli powstańcy? Sięgnęliśmy po źródło w postaci publikacji:

http://www.instytuthistoryczny.pl/96-kalendarium/polska-zabory-1815-1914/k0120-zabor-rosyjski/represje-po-powstaniu-styczniowym-zabor-rosyjski/581-zr-represje-po-powstaniu-styczniowym
oraz
http://wpolityce.pl/historia/277963-powstanie-styczniowe-wolnosc-wyboru-rodzaju-smierci
 

Bezdyskusyjnym dorobkiem powstania było:

• śmierć w walkach kilkudziesięciu tysięcy powstańców
• stracenie przez Rosjan ok. tysiąca pojmanych
• zesłanie na Syberię ponad 38 tysięcy
• wyemigrowanie ok. 10 tys. uczestników powstania
• konfiskata ok. 1600 majątków
• likwidacja Rady Stanu, Rady Administracyjnej, Izby Obrachunkowej oraz Komisji Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego
• reorganizacja na wzór rosyjski lokalnych władz administracyjnych, skarbowych, pocztowych, szkolnych i innych, podporządkowująca je odnośnym ministerstwom Cesarstwa
• całkowite wyrugowanie języka polskiego z wyżej wymienionych instytucji

W drugim z linkowanych artykułów napisano też coś aż tak absurdalnego, że nie sposób tego nie zacytować jako deklaracji ideowej walczaków, w zasadzie powtórzonej w dniu wczorajszym przez Antka Policmajstra:
Wbrew pozorom ten zryw wolnościowy naszych przodków nie był bezsensowny. Represje zaborców odniosły odwrotny skutek. Polski patriotyzm zszedł do podziemia, rozwinął się w kierunku pracy organicznej, co umożliwiło odzyskanie niepodległość w 1918r.
Gdyby te bzdury mogli przeczytać Powstańcy Wielkopolscy z roku 1918, zabiliby je śmiechem. Bowiem ich przodkowie rozpoczęli pracę organiczną bez wcześniejszego dokonywania seppuku i stawali na głowie, aby polskie majątki ziemskie nie wpadły w niemieckie łapy. Konspiracyjne polskie szkolnictwo działało doskonale. I co najważniejsze, straty własne starali się minimalizować, a nie maksymalizować. A kiedy nadarzyła się stosowna okazja, wykorzystali ją wzorowo.

Stary Niedźwiedź
Flavia de Luce