Podolacy - cz.1

W zakłamywaniu historii Polski i przemilczaniu w programach szkolnych wybitnych jej reprezentantów macherzy od oświaty tej, za przeproszeniem, III RP kontynuują „najlepsze” tradycje PRL.
Wielkopolscy „organicznicy” są wspominani marginalnie, bo zamiast w miarę szybko po Kongresie Wiedeńskim zrobić jakieś szalone powstanie, przez ponad sto lat z mozołem chronili i pomnażali substancję narodową, czekając na sprzyjające warunki do walki o niepodległość. A gdy się doczekali, Powstanie Wielkopolskie w roku 1918 było po mistrzowsku przeprowadzone i zakończyło się sukcesem. Więc nie dziwota, że jego rocznice za czasów (nie)rządu Przestępczości Organizowanej były obchodzone nieomal wstydliwie. A takie nazwiska jak Dezydery Chłapowski czy Karol Marcinkowski niewiele dzisiejszym maturzystom mówią.
Co się tyczy Narodowej Demokracji, Romana Dmowskiego, sygnatariusza Traktatu Wersalskiego, nie udało się przemilczeć, tak jak i generała Józefa Hallera. Ale choćby o Maurycym Zamoyskim mało który posiadacz matury wie więcej, niż o jego kandydowaniu z ramienia endecji w pierwszych wyborach prezydenta RP po uzyskaniu niepodległości. Zaś o Zygmuncie Balickim, Janie Ludwiku Popławskim czy braciach Grabskich  przeciętny Polak na ogół nie słyszał.
W dużo lepszym położeniu są piłsudczycy. Marszałek doczekał się filmów i biografii, bowiem był dobrze widziany jeszcze w literaturze drugiego obiegu, a szeroko rozumiany nurt postsolidarnościowy uznał go za swojego historycznego patrona. Propagandowe światło od niego odbite oświetliło zarówno postać pozytywną w osobie Eugeniusza Kwiatkowskiego, jak i takie osoby jak Ignacy Mościcki, Edward Rydz – Śmigły czy Józef Beck, grabarz II RP.
Ale zamilczenie na śmierć najskuteczniej przeprowadzono w odniesieniu do galicyjskich konserwatystów. Co poniektórym obiły się o uszy nazwiska czołowych „stańczyków”, czyli Stanisława Tarnowskiego i być może Józefa Szujskiego. Za to o „Podolakach” programy szkolne historii konsekwentnie milczą. Mimo że w porównaniu z takimi politykami jak Leon Sapieha, ojciec i syn Agenorowie Gołuchowscy, Kazimierz Badeni, Wojciech Dzieduszycki, Leon Biliński czy Kornel Krzeczunowicz, piastującymi najwyższe stanowiska w rządach Austro-Węgier i życiu politycznym tej monarchii, „stańczycy” stanowili drugą ligę. Identycznie jak prowincjonalny Kraków w porównaniu ze stołecznym Lwowem. Jakie to szczęście, że na Antysocjalu nie straszy już libertariański (za)duch czworaków, którego te nazwiska zapewne wynicowałyby  na lewą stronę. Bowiem wymieniona czołowa siódemka  składa się z księcia, czterech hrabiów, a Biliński czy Krzeczunowicz to „zaledwie” szlachta, bynajmniej nie zubożała.
Przypomnienie o tych wybitnych galicyjskich politykach rozpocznę od rodziny Krzeczunowiczów herbu własnego, pochodzenia ormiańskiego, o której wspominają już okumenty z roku 1662, dotyczące założenia przez Andrzeja Potockiego miasta Stanisławów. Najbardziej znanymi jej przedstawicielami byli Kornel, wieloletni poseł Sejmu Galicyjskiego i wiedeńskiej Rady Państwa. Tak jak jego wnuk również o imieniu Kornel, dowódca 8 pułku ułanów w wojnie 1920 i bohater szarży pod Komarowem, która przesądziła o rozbiciu Armii Konnej Budionnego. Oraz syn Kornela młodszego Andrzej, przez wiele lat dziennikarz Radia Wolna Europa.
I tu nawiązując do ormiańskich korzeni jakże zasłużonej dla Polski rodziny Krzeczunowiczów, pozwolę sobie na małą dygresję.
Największymi entuzjastami nobilitacji wybitniejszych Ormian w Rzeczypospolitej Obojga Narodów byli Żydzi. Którzy używali wszelkich możliwych wpływów na szlachtę, z którymi mieli związki biznesowe, by co znaczniejsi ormiańscy kupcy uzyskali szlachectwo. Nie był to rzecz jasna altruizm, lecz po prostu walka o przetrwanie. Bowiem w konfrontacji na polu handlu z Ormianami, mającej miejsce głównie we Lwowie czy na Pokuciu (w II RP miasto Kuty uważano za nieformalną stolicę polskich Ormian) Żydzi byli w takiej sytuacji jak karasie wrzucone do jeziora pełnego szczupaków. A po nobilitacji kupiec ormiański mógł się już zajmować jedynie handlem płodami rolnymi, końmi czy bydłem, bowiem jakikolwiek drobniejszy „łokciowy” szlachcicowi nie przystawał. O tej żydowskiej wręcz bezradności w takiej konfrontacji świadczy choćby stara lwowska jeszcze dziewiętnastowieczna anegdota, opowiedziana mi przez ś.p. Ojca,
W przedziale pociągu ze Lwowa do Stanisławowa spotkali się dwaj kupcy żydowscy i dwaj ormiańscy. Żeby skrócić sobie nudę podróży, wdali się w rozmowę. W pewnej chwili, gdy z oddali dobiegł głos konduktora sprawdzającego bilety, Ormianie przeprosili na chwilę współtowarzyszy podróży i wyszli z przedziału, do którego wrócili jakiś czas po przejściu kontrolera. Na pytanie Żydów o powód wyjścia wyjaśnili:
Widzicie panowie, kiedy jedziemy w interesach we dwóch z kolegą, kupujemy jeden bilet. Słysząc z oddali „proszę bileciki do kontroli”, zamykamy się w toalecie. Gdy konduktor puka do drzwi, szparą pod nimi podajemy mu bilet, a on kasuje i idzie dalej. Bo do głowy mu nie przyjdzie, że w środku mogą być dwie osoby.
Żydzi poajwajowali, jakie to mądre i oszczędne. Gdy spotkali się z Ormianami wieczorem na dworcu w Stanisławowie  w oczekiwaniu na pociąg powrotny do Lwowa, pochwalili się że wypróbują ten patent. Słysząc zbliżającego się kontrolera, zamknęli się w toalecie, a po zapukaniu i żądaniu okazania biletu, przesunęli go pod drzwiami. Ale bilet nie wrócił. Bo zabrali go pukający Ormianie i poszli z nim do innego WC.
Ciąg dalszy nastąpi.

Stary Niedźwiedź