Największy z Finów - cz.1

Gdybym w swoim rzecz jasna subiektywnym rankingu miał wytypować najwybitniejszych europejskich mężów stanu XX wieku, nie musiałbym się długo zastanawiać. Zwłaszcza jeśli za podstawowe kryterium przyjąłbym zasługi dla swojej ojczyzny, przypisane danemu mężowi stanu (z definicji jedynie ich a nie polityków mam na myśli) i nie będące wynikiem konsekwentnego działania sztafety pokoleń. Na medalowym podium bez wahania umieściłbym Margaret Thatcher, Francisco Franco y Bahamonde oraz Carla Gustafa Mannerheima.

Kim była Żelazna Lady, człowiekowi pretendującemu do miana osoby kulturalnej przypominać nie trzeba. Jej zasługi, polegające na wyciągnięciu kraju z labourzystowskiego bagna i przywrócenie Wielkiej Brytanii czołowej pozycji w Europie, negować może jedynie jakiś lewak.

Francisco Franco uratował swój kraj (a w jakiejś mierze i Europę) przed czerwona zarazą i po mistrzowsku przeprowadził swoją ojczyznę przez lata II Wojny Światowej. Więc psy na nim może wieszać co najwyżej kryptokomunista czy estetyzująca mentalna ciota.

Natomiast o marszałku Mannerheimie mało kto wie więcej niż to że był głównodowodzącym armii fińskiej podczas jej heroicznej wojny z sowieckim agresorem. Zaś po „reformach” polskiego szkolnictwa (nazwa o tyle trafna iż tak jak i identycznie nazywany rodzaj damskich majtek, też kojarzy się z pewną częścią ciała), nie dałbym złamanego grosza za to iż przeciętnemu maturzyście nazwisko to cokolwiek mówi. Zatem muszę przybliżyć Szanownym Gościom „Antysocjala” tę wielką postać.

Baron Carl Gustaf Emil Mannerheim urodził się 4 czerwca 1867 w szwedzkiej rodzinie arystokratycznej, osiadłej na terenie należącego wówczas do Rosji Wielkiego Księstwa Finlandii. Był synem hrabiego Carla Roberta Mannerheima i jego żony Heleny von Julin. Jako czternastolatek rozpoczął naukę w  Szkole Kadetów w Haminie. Okazał się niepokornym młodzieńcem i został z niej usunięty ze względów dyscyplinarnych. Studiował na Uniwersytecie  Helsińskim a od roku 1887 był słuchaczem Mikołajewskiej Szkoły Oficerskiej Kawalerii w Petersburgu. Od 1889 służył jako kornet (najniższy stopień oficerski w rosyjskiej kawalerii) w 15 Aleksandryjskim Pułku Dragonów stacjonującym w Kaliszu. Nie był to jego ostatni kontakt z Polską.

Z Kalisza został przeniesiony do Petersburga, następnie stacjonował w Azji Środkowej i na Dalekim Wschodzie, gdzie brał udział w wojnie rosyjsko – japońskiej. W roku 1905 awansował już do stopnia pułkownika i objął dowództwo pułku. 5 stycznia 1909 został ponownie przeniesiony do Królestwa Polskiego jako dowódca 13 Włodzimierskiego Pułku Ułanów, stacjonującego w Mińsku Mazowieckim. 1 stycznia 1911 został dowódcą elitarnego Lejb-Gwardyjskiego Pułku Ułanów Jego Wysokości, jednego z najlepszych pułków kawalerii w armii Imperium Rosyjskiego. Jego koszary mieściły się w parku warszawskiego Belwederu. W czasie I wojny światowej był dowódcą wielu związków taktycznych, w tym korpusu kawalerii. Za walki w czasie I wojny światowej został odznaczony wieloma rosyjskimi orderami. Awansował do stopnia generała-majora, a następnie w 1917 generała-lejtnanta.

W grudniu 1917 powrócił do Finlandii, która 6 grudnia 1917 proklamowała niepodległość i rozpoczęła walkę o nią. Senat Finlandii powierzył mu zadanie sformowania armii fińskiej i przywrócenia porządku w kraju, mianując go naczelnym dowódcą wojsk fińskich. Mannerheim rozbroił rosyjskie "białe" garnizony na północy kraju. A następnie korzystając z pomocy niemieckiej, dowodzona przez niego tak zwana Biała Armia rozgromiła stacjonującą na południu Finlandii stworzoną przez komunistów Czerwoną Gwardię i usunęła ją wraz z marionetkowym „rządem fińskim” poza granice Finlandii. Stawiany mu zarzut surowego traktowania bolszewików uważam za jeden z najgłupszych żartów z jakimi spotkałem się podczas lektury literatury historycznej. Należy podkreślić iż poza trzynastoma tysiącami wojsk niemieckich, armię fińską wspierał dowodzony przez rotmistrza Stanisława Bogusławskiego Legion Polski, sformowany z byłych żołnierzy armii rosyjskiej stacjonujących na terenie Finlandii (ok.1700 oficerów i żołnierzy) oraz ponad pięciuset szwedzkich ochotników (w tym wielu oficerów sztabowych).

Wojna domowa rozpoczęła się pod koniec stycznia 1918 od ofensywy czerwonych. Wojska Mannerheima przeszły do ataku na początku kwietnia. Pod koniec tegoż miesiąca tak zwana Rada Ludowa uciekła do Piotrogrodu. O dziwo, na zasadzie wyjątku potwierdzającego regułę, w jej skład wchodzili też i Finowie. A nie jak w przypadku analogicznych tworów, skleconych na użytek Polski, Węgier czy Bawarii, praktycznie sami żydowscy komuniści. W dniu 15 maja całe terytorium Finlandii było już wolne od bolszewików.

Mannerheim przewidział finalną klęskę państw centralnych i z tego powodu wszedł w konflikt ze zdecydowanie proniemieckim Senatem. Doprowadziło to do złożenia przez niego dymisji i wyjazdu z kraju. Wezwano go do Finlandii ponownie w grudniu 1918 i powierzono mu stanowisko regenta. Podczas prac nad fińską konstytucją Mannerheim opowiadał się za monarchią i postulował umocnienie władzy głowy państwa. Gdy Finowie wybrali republikańską formę rządów, wystartował w wyborach prezydenckich które jednak przegrał. Jego ostatnią czynnością na stanowisku regenta było podpisanie konstytucji Republiki Finlandii w lipcu 1919. Pod koniec tego miesiąca wycofał się z życia politycznego.

W następnych latach formalnie nie uczestniczył z polityce. Tym nie mniej zachowywał znaczne wpływy i cieszył się szacunkiem bardzo wielu Finów, działał w różnych organizacjach społecznych. W 1929 jako państwowiec i wzorowy obywatel, odmówił poparcia prawicowego zamachu stanu, choć zamachowcy oferowali mu władzę dyktatorską. W 1931 przyjął funkcję przewodniczącego Rady Obrony Państwa (sprawował ją do 1939). W roku 1933 został awansowany do stopnia marszałka polnego. Zreorganizował gruntownie armię, z jego inicjatywy zbudowano na Przesmyku Karelskim linię umocnień, nazwaną Linią Mannerheima. Która podczas napaści Stalina na Finlandię czyli tak zwanej Wojny Zimowej 1939-40 uratowała niepodległość Finlandii.

Stary Niedźwiedź