Poszli nasi w bój bez broni

Dziś mija 155 rocznica wybuchu Powstania Styczniowego.
Historia polskich powstań w XVIII i XIX wieku jest niestety katalogiem zrywów kompletnie nieprzygotowanych, całkowicie ignorujących sytuację polityczną w Europie, z góry skazanych na porażkę i przynoszących jedynie straty w ludzkiej i materialnej substancji narodowej.
Efektem Konfederacji Barskiej, przez wielu historyków uważanej za pierwsze polskie powstanie narodowe, był I rozbiór Rzeczypospolitej. Rosja musiała odstąpić cenne fragmenty swojego protektoratu Prusom (główny beneficjent) oraz Austrii.
Finezyjna pruska prowokacja, czyli uchwalenie Konstytucji 3 maja (jej ojcem duchowym był ambasador pruski w Warszawie markiz Girolamo Lucchesini) zaowocowała II rozbiorem. Formalnie nie było to powstanie, bowiem na papierze Rzeczpospolita była suwerennym państwem i w obronie tejże konstytucji walczyła armia regularna. Ale Prusakom udało się z niczego wystrugać  ów rozbiór, i to im przypadł najcenniejszy łup. Fakt iż rocznica uchwalenia tej konstytucji jest obecnie świętem państwowym, po prostu redakcję zawstydza. Bo przypomina nam Kalego, przechwalającego się tym, że Staś Tarkowski nazwał go osłem.
Insurekcja Kościuszkowska ostatecznie przypieczętowała los Rzeczypospolitej. Wraz z formalną likwidacją samego państwa, problem polski jako wątek polityki europejskiej po prostu zniknął. Polska przestała być już nie tylko przedmiotem tej polityki, ale nawet tematem. Nawet Napoleon (oczywiście ten prawdziwy) u szczytu swej potęgi nie miał zamiaru restytuować państwa o nazwie Polska. Zadowolił się źródłem rekruta zwanym Księstwem Warszawskim.
Okoliczności wybuchu Powstania Listopadowego to kolejny powód do dumy jedynie dla „walczaków”, zaś dla człowieka myślącego źródło wstydu. Zagrożony aresztowaniem porucznik stawia na nogi stu sześćdziesięciu smarkaczy, ganiających z karabinami nocą po Warszawie i zabijających napotkanych generałów, którzy nie chcieli „poprowadzić ich na Moskala”. Inna grupa, złożona głównie ze studentów, zaatakowała Belweder, będący siedzibą wielkiego księcia Konstantego. Zamiarem konspiratorów było zabicie księcia. Ale mimo tego, że pałacu strzegło ponoć jedynie trzech wartowników, księciu udało się uciec.
Dorobek pożaru wywołanego przez tych młodych ludzi, którego nie był już w stanie ugasić nawet polityk tej klasy co książę Franciszek Drucki-Lubecki, jest zaiste imponujący. Bo na skutek tego powstania:
1. Zlikwidowano konstytucję i parlament Królestwa Polskiego oraz polskie wojsko i polski system monetarny.
2. W sądownictwie zaczął obowiązywać rosyjski kodeks karny.
3. Rozpoczął się proces rusyfikacji szkolnictwa i administracji.
4. Zlikwidowano Uniwersytet Warszawski.
5. Uczestników powstania karano zsyłkami i wyrokami wieloletniego więzienia.
6. Majątki tychże uczestników oraz emigrantów skonfiskowano.
7. Wprowadzono wysokie cła na produkty polskie wwożone do Rosji, przy humorystycznie niskich na rosyjskie produkty wwożone do Kongresówki.

Ale to już sprawy trzeciorzędne dla „walczaków”. Uważających , że Polacy zawsze powinni WALCZYĆ, WALCZYĆ oraz WALCZYĆ. Nieistotne, czy za wolność "waszą", czy za "naszą". A efekty tejże walki nie mają jakiegokolwiek znaczenia, nawet dzieła poezji romantycznej, które skutecznie ogłupiły następne pokolenie Polaków, wedle ich kryteriów z naddatkiem pokryły wymienione straty. Którymi interesować się mogą jedynie jakieś godne pogardy liczykrupy.
Zawieruchy roku 1848 szczęśliwie Kongresówkę ominęły. A Wojna Krymska nie została przez romantycznych durniów wykorzystana, by Polacy odegrali rolę francuskich i angielskich użytecznych idiotów. Tak jak nimi byli w 1794 dla żabojadów, czy w 1830 dla wyspiarzy. Ale co się odwlecze, to nie uciecze. Około roku 1860 w Kongresówce znowu zaczęło wrzeć. Niektórzy publicyści widzą w tym długą rękę Prus, a szczególnie Ottona von  Bismarcka, kanclerza tegoź państwa od roku 1862. Który inspirował to, by mieć okazję pomóc Rosji i zaskarbić sobie jej neutralną życzliwość podczas tworzenia II Rzeszy.
I wtedy na arenę wkroczył margrabia Aleksander Wielopolski. Człowiek apodyktyczny i pyszny, wszelako mający dojście do cara Aleksandra II. W roku 1861, kiedy konspiracja w Królestwie Polskim trwała już na dobre, Wielopolski został mianowany dyrektorem Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Sprawując tę funkcję, zaczął ograniczać samowolę rosyjskich urzędników i zastępować ich Polakami. Opracował też plan znaczącego zwiększenia liczby polskich szkół podstawowych i średnich. Czyli małymi krokami zaczął odkręcać efekty dzieła listopadowej smarkaterii. Z drugiej strony był autorem „Ustawy o zbiegowiskach”, która po zatwierdzeniu przez gubernatora księcia Michaiła Gorczakowa stała się, zdaniem wielu historyków, podstawą prawną do ostrzelania przez wojsko demonstrantów na Placu Zamkowym 8 kwietnia 1861, w wyniku czego zginęło około stu demonstrantów. Należy tu jednak przypomnieć, że w prawie wszystkich krajach dziewiętnastowiecznej Europy zdarzało się strzelanie przez wojsko do demonstrantów, i to bynajmniej nie tak rzadko. A do prawnej „podkładki” nikt wówczas nie przywiązywał większej wagi. W praktyce w zupełności wystarczał nawet nie ustny rozkaz monarchy, premiera czy ministra spraw wewnętrznych, ale wręcz widzimisię jakiegoś generała. Dlatego też ujęcie tej kwestii w jakiekolwiek ramy prawne nie było krokiem w niewłaściwą stronę.
Na jesieni tegoż roku rosyjskim oponentom udało się doprowadzić do odwołania Wielopolskiego. Do Warszawy wrócił w czerwcu 1862, obejmując stanowisko naczelnika rządu cywilnego Królestwa Polskiego. Wiedząc że o przywróceniu stanu prawnego sprzed Powstania Listopadowego nie ma co marzyć, próbował zrobić to, co uważał za wykonalne. Kontynuował rozbudowę polskiego szkolnictwa, utworzył Szkołę Główną, będącą do facto uniwersytetem, wprowadził ustawę o samorządzie terytorialnym, będącą istotnym krokiem w dobrą stronę. Oczynszował też chłopów, Żydzi uzyskali prawa obywatelskie.
Trzeba zatem przyznać, że nie tak znowu mało udało mu się osiągnąć. Ale w zamian za to żądał od Polaków uznania status quo i zaprzestania działań konspiracyjnych. Stronnictwo „białych” zaproponowało mu współpracę, ale z tej oferty w swej dumie, czy może arogancji, nie skorzystał, odżegnując się nawet od nieformalnych kontaktów z „białymi”. Stronnictwo „czerwonych”, jak na ludzi postępu przystało, odpowiedziało na działania margrabiego dwoma nieudanymi próbami zamachu na niego.
I wtedy Wielopolski popełnił straszny błąd. Uznał, że konspiratorów należy „wziąć w kamasze” i zarządził pobór do wojska osób podejrzanych o działania konspiracyjne, czyli spróbował ugasić pożar benzyną. W odpowiedzi 22 stycznia konspiracyjny samozwańczy Rząd Narodowy ogłosił rozpoczęcie powstania, czyli ładunek wybuchowy eksplodował. Znienawidzony przez Polaków i Rosjan, Wielopolski wyjechał do Drezna, gdzie zmarł w roku 1877.
Bezdyskusyjnym dorobkiem Powstania Styczniowego było:
1.Śmierć w walkach kilkudziesięciu tysięcy powstańców.
 2. Stracenie przez Rosjan ok. tysiąca pojmanych.
3. Zesłanie na Syberię ponad 38 tysięcy.
4. Wyemigrowanie ok. 10 tys. uczestników powstania.
5. Konfiskata ok. 1600 majątków ziemskich.
6. Likwidacja Rady Stanu, Rady Administracyjnej, Izby Obrachunkowej oraz Komisji Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego
7. Reorganizacja na wzór rosyjski lokalnych władz administracyjnych, skarbowych, pocztowych, szkolnych i innych, podporządkowująca je odnośnym ministerstwom Cesarstwa
8. Całkowite wyrugowanie języka polskiego z wyżej wymienionych instytucji.

Dawno temu Refael widział dowcip rysunkowy. Przedstawiał on idącego o kulach żołnierza, z nogą w gipsie, w wielu miejscach poowijanego bandażami. I mówiącego:
- Sprawili nam takie lanie, że jeszcze nasze wnuki będą miały czym się chwalić!
Dowcip ten mógł powstać tylko w Polsce, bo znakomicie oddaje mentalność romantycznych bałwanów i innych wyrobów macierenkopodobnych. Ale w innych krajach, a już na pewno w Finlandii, byłby kompletnie niezrozumiały.

Stary Niedźwiedź
Refael 72