Ekumenizm jako sensowne współdziałanie

Zacząć muszę od kwestii terminologicznej czyli od znaczenia słowa „ekumenizm”. Ściśle rzecz biorąc oznacza ono chęć przywrócenia jedności chrześcijan poprzez dialog i wspólną modlitwę. Ale już tu zaczynają się schody bowiem działaniem w moim przekonaniu absurdalnym są jakieś robione na siłę kompromisy w zakresie doktrynalnym. Taki mieszaniec na ogół okazuje się czymś czego nie jest w stanie zaakceptować niemal żaden z potencjalnych „akcjonariuszy”. Dlatego pozwolę sobie podać inną definicję na użytek „antysocjalowych” rozważań. W niniejszym wpisie za ekumenizm będę uważał:

1. Unikanie zbędnych debat na tematy które na tyle różnią różne nurty chrześcijaństwa iż taka dyskusja jest z definicji bezcelowa.

2. Wspólny udział w takich formach liturgii które mogą zaakceptować uczestnicy wywodzący się z tych rożnych nurtów.

3. Ścisłe współdziałanie w sprawach stricte ziemskich typu działalność dobroczynna czy edukacyjna czyli na polu na którym nie jest zakopana żadna mina doktrynalna.

Oczywiście trzeciemu punktowi można zarzucić że nie dotyczy on spraw wiary więc zaliczanie go do ekumenizmu jest nie na miejscu. Ale skoro w fizyce pojęcie „praca” jest niechlujstwem dopóki nie zaopatrzy się jej w jakiś przymiotnik (na przykład mechaniczna) i nie uściśli zapisaniem adekwatnego wzoru, na tej samej zasadzie podaję co uważam za ekumenizm. A jeśli ktoś domaga się przymiotnika, niech już będzie że „antysocjalowy”.

Nieco ponad rok temu bo 6 listopada Anno Domini 2012 zamieściłem na „Antysocjalu” kilka swoich refleksji na temat ekumenizmu w warunkach polskich:

http://antysocjalbis.blogspot.com/2012/11/ekumenizm-czyli-pakt-o-nieagresji.html

I wymieniłem dwa spośród mniej niż skromnych  osiągnięć w tej materii.

Pierwszym było ustalenie komisji katolicko-luterańskiej w sprawie przyrzeczeń małżonków zawierających ślub „mieszany” odnośnie przyszłego wychowania dzieci. Bowiem oba wymienione kościoły wymagały przyrzeczenia iż będą one wychowane  w takiej wierze jak wyznawana przez „swojego” małżonka. Co z definicji nie mogło się udać bowiem co najmniej jedno z nich nie mogło takiego przyrzeczenia dotrzymać. No i po kilku latach szanowna komisja zaproponowała zmianę polegająca na tym że małżonkowie mieli już obiecać nie to że wychowają lecz że dołożą wszelkich starań aby wychować. Różnica zasadnicza. Nieskromnie dodam że swego czasu, jeszcze zanim ta komisja została powołana, przedyskutowałem ten problem ze swoim przyjacielem katolikiem. Doszliśmy do identycznego rozwiązania w jakieś pół godziny a koszt analizy problemu ograniczył się do około 300 ml Jack Daniel’s Single Barrel plus kilku kostek lodu. Co to jednak znaczy wykształcenie techniczne! Teologowie, patrzcie i uczcie się.

Wymieniłem też we wspomnianym wpisie ustalenie mojego Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego dopuszczające aby jedno z dwojga rodziców chrzestnych było chrześcijaninem innego obrządku. Podczas sakramentu chrztu składa on przyrzeczenie że pomoże w wychowaniu dziecka w duchu CHRZEŚCIJAŃSKIM co na pewno nie koliduje z jego przekonaniami. Prawdę mówiąc zapomniałem rok temu dopisać trzeci przykład jakim poczynając od roku 2000 była coroczna wspólna Droga Krzyżowa w Łodzi. Zaczynająca się od luterańskiego kościoła św. Mateusza a kończąca przy kościele o.o. Jezuitów. Przy kolejnych Stacjach Męki Pańskiej swoje rozważania wygłaszali duchowni różnych kościołów. I działało to znakomicie bo podkreślało to co chrześcijan różnych konfesji łączy.

Po roku czas dopisać aneks który niestety nie napawa optymizmem.

Wspomniane ustalenie tak jak i powołanie plus obrady owej komisji były niestety klasycznym biciem piany. Bowiem okazało się że polski Kościół Rzymskokatolicki nie miał umocowania prawnego aby taką decyzję podjąć. Więc zostało po staremu. Od strony praktycznej ani trochę mnie to nie martwi. Bowiem przypadki zmiany położenia na mapie religijnej które dokonały się w znanych mi rodzinach „mieszanych” wyznaniowo, zarówno wśród małżonków jak i ich dzieci, w stu procentach odbywały się ulicą jednokierunkową.

Zaś trzynasta wspólna łódzka Droga Krzyżowa z roku 2012 okazała się być ostatnią. Już w roku bieżącym metropolita łódzki ksiądz arcybiskup Marek Jędraszewski nakazał aby miała ona charakter stricte katolicki, zarówno w kwestii stacji jak i rozważań na nich wygłaszanych. Zaś zaproszeni pro forma duchowni innych kościołów mieli w niej odegrać analogiczną rolę jak magister Kwaśniewski podczas putinowskich obchodów sześćdziesiątej rocznicy zakończenia II Wojny Światowej. Więc zamiar księdza arcybiskupa został zrealizowany i żadni heretycy tam się nie pałętali. I już zapewne nie będą.

Gdy spotykam się z takim kopaniem się po kostkach, zawsze przypomina mi się relacja mojego kolegi katolika który jakiś czas temu spędził służbowo ponad pół roku w Szwajcarii. W pracy kolegował się ze szwajcarskim katolikiem który widząc że te kwestie go interesują, wprowadził go w religijne realia kraju Helwetów.

Proporcje wyznaniowe w tym kraju wyglądają tak że zarówno kościół kalwiński jak i katolicki zrzeszają po mniej więcej jednej trzeciej obywateli. Zaś pozostała trzecia część to wyznawcy innych religii, agnostycy oraz ateiści. A szwajcarską specjalnością jest zjawisko które bardzo mi się spodobało i za moim kolegą nazywam je ekumenizmem parafialnym.

Polega on przede wszystkim na tym że właśnie na najniższym szczeblu katolicy i kalwini skutecznie współdziałają przy pracach tego typu co opieka nad ludźmi starszymi lub znajdującymi się w trudnym położeniu, organizowanie wyjazdów wakacyjnych dla dzieci etc. Czyli mających jednoznacznie pozytywny charakter i nie budzących niczyich zastrzeżeń. Wydaje mi się że żaden „cywilny” katolik ani protestant w Polsce takiej współpracy nie uznałby za naganną. Bo parafrazując uwagę Kubusia Puchatka na temat hohoni,  z hierarchami to nigdy nic nie wiadomo.

Natomiast druga składowa, tym razem już duchowa, zapewne wzbudzi kontrowersje. Bowiem dotyczy liturgii. Wspomniany kolega w towarzystwie owego Szwajcara wybrał się na niedzielną mszę. Niczemu się nie dziwił do chwili gdy ksiądz poinformował że kazanie wygłosi gość czyli pastor miejscowego zboru kalwińskiego. I na ambonie pojawiła się pani pastor. Kolega był tak zaskoczony że słów jej kazania słuchał niezbyt uważnie. Po wyjściu z kościoła miedzy nim a wspomnianym autochtonem odbyła się rozmowa:

- To u was kobieta może wygłosić kazanie?

-Ale o co ci chodzi? Przecież pastor mówiła bardzo rozsądnie.

- Często to się zdarza?

- Tak mniej więcej z raz w miesiącu. A z kolei nasz proboszcz wygłasza kazania u kalwinów.

- A co na to biskup?

- A kto by go pytał o zdanie? Jesteśmy w Szwajcarii więc obywatele są wolnymi ludźmi.

Oczywiście coś takiego w Polsce nie mogłoby mieć miejsca. Ale choćby współdziałania w sprawach praktycznych bez strzelania bezsensownych fochów moglibyśmy się od Szwajcarów nauczyć. Bo to dziwny kraj w którym nawet coś aż tak zawodnego jak demokracja działa niczym szwajcarski zegarek.

Stary Niedźwiedź